Wstęp: czym są żółte tablice i skąd się wzięły?
W dzisiejszych czasach miłośnicy klasycznej motoryzacji często spotykają się z zagadnieniem specjalnych tablic rejestracyjnych, zwłaszcza gdy mają do czynienia z samochodem sprzed lat. W Polsce funkcjonują tak zwane żółte tablice, które wyróżniają się żółtym kolorem i czarnymi literami. Wbrew pozorom, nie jest to nowa koncepcja – już od lat obowiązujące przepisy przewidują możliwość zarejestrowania pojazdu jako zabytkowego i otrzymania stosownych, wyróżniających się wizualnie znaków identyfikacyjnych. Idea ta ma zachęcać do zachowywania dziedzictwa motoryzacyjnego i ochrony oryginalnych części aut, które niosą ze sobą pewne korzyści kulturowe.

Na polskich drogach możemy zatem zauważyć zarówno tradycyjne białe tablice, tak zwane zielone tablice (przeznaczone m.in. dla pojazdów czystego transportu), jak i właśnie żółte rejestracje. Posiadacze historycznych samochodów cenią sobie tego typu oznakowanie, ponieważ wskazuje ono na unikalne rozwiązania konstrukcyjne, ważne etapy w historii rozwoju motoryzacji oraz przynosi pewne przywileje. W niniejszym artykule wyjaśnimy, jakie warunki należy spełnić, aby otrzymać żółte blachy, jakie są plusy i minusy takiego rozwiązania oraz jakie auta mogą podlegać takim szczególnym regułom rejestracyjnym.

Wielu sympatyków klasyków zastanawia się, czy zabytkowy samochód faktycznie musi spełniać określone kryteria, by zostać objęty rejestracją kolekcjonerską. W praktyce, zabytkowy musi wpisywać się w wymogi ustawy z dnia, mieć minimalny wiek określony przez przepisy oraz pozostawać w oryginalnym stanie z zachowanymi głównymi podzespołami. Procedura wpisu pojazdu do wojewódzkiej ewidencji lub ewidencyjnej ruchomego zabytku wymaga ścisłej współpracy z instytucjami takimi jak wojewódzki konserwator czy krajowego ośrodka badań.

Należy zaznaczyć, że polskie przepisy, także te najnowsze, odwołują się do zharmonizowanych norm Unii Europejskiej, a w innych krajach – chociażby w wielkiej brytanii (lub wielka brytania, jak kto woli) – funkcjonują zbliżone rozwiązania, które mają chronić motoryzacyjne dziedzictwo. W niniejszym poradniku przyjrzymy się bliżej całej procedurze, odpowiadając na najczęściej zadawane pytania i wskazując, jakie korzyści i jakie przywileje wynikają z posiadania zabytkowego pojazdu.

Podstawy prawne i wymogi formalne
Aby w pełni zrozumieć specyfikę zabytkowych pojazdów, trzeba przyjrzeć się kluczowym przepisom regulującym ten obszar. Podstawą są rzecz jasna ustawy z dnia i rozporządzenia krajowe, które szczegółowo opisują, jakie warunki musi spełnić zabytkowy pojazd (1), by móc jeździć na żółtym tle i czarnymi literami. Wśród ważnych zmian, które weszły w życie w 2024 roku, a nadal obowiązują w roku następnym (czyli 2025), jest klarowne określenie, jaki minimalny wiek samochodu kwalifikuje go do miana zabytku.

Podstawowa zasada mówi, że zabytkowe auta (w tym także zabytkowy motocykla) muszą mieć co najmniej 25 lat. Jeszcze niedawno rekomendowany wiek wynosił 30 lat, ale obecnie – choć oficjalnie wciąż najczęściej mówi się o 25 latach – kluczową rolę odgrywają również inne czynniki, jak odsetek zachowanych części oryginalnych i zgodnych z technologią z okresu produkcji. Jeśli dany model przeszedł znaczące modyfikacje, szczególnie ingerujące w główne podzespoły, może utracić status autentyczności i nie być objęty ochroną konserwatorską.

Co ważne, aby uzyskać zabytkowe tablice, należy skierować się do uprawnionych instytucji – między innymi do wojewódzkiego konserwatora (4), który czterokrotnie figuruje w procesie opiniowania, a także do rzeczoznawcy samochodowego. Po drodze czekają nas wizyty w okręgowej stacji kontroli pojazdów i formalności urzędowe. Nie bez znaczenia jest też fakt, iż samochód musi zostać wpisany do wojewódzkiej ewidencji lub do innej listy chronionych obiektów ruchomych, aby w pełni podlegać ochronie i uzyskać prawo do specjalne tablice.

Historia przepisów: od 2000 roku po dziś dzień
Ciekawostką jest, że idea rejestracji pojazdów jako zabytkowych nie jest nowa – już w 2000 roku istniały przepisy, które wprowadzały określone kryteria wpisu na listę zabytków. Z czasem jednak procedura ewoluowała, a wraz z nią zmieniały się wzory tablic. Obecnie wyróżniamy kilka wariantów rejestracyjnych w Polsce, w tym białe tablice, zielone tablice, niebieskie tablice oraz właśnie żółte tablice.

Dla osób, które posiadają zabytkowe samochody, uzyskanie takich żółtych tablicach stanowi duże wyróżnienie, ponieważ wskazuje na dbałość o historię motoryzacji i oryginalnym stanie mechanicznym pojazdu. Ponadto, posiadając zabytkowy samochód, nie trzeba przechodzić corocznych badań (1) technicznych – często wystarczy tzw. jednorazowy przegląd, o ile nie wprowadzimy istotnych modyfikacji technicznych.

Dołącz do klasycznego newslettera
Zapisując się wyrażasz zgodę na nasze  Warunki